Το κύριο ερώτημα είναι, «Πότε θα έχουμε σύντηξη;» Γνωρίζουμε για τη σύντηξη εδώ και μεγάλο διάστημα. Για την ακρίβεια τη γνωρίζουμε από το 1920, όταν ο Σερ Άρθουρ Στάνλεϊ Έντιγκτον και η Βρετανική Ακαδημία Επιστημών υπέθεσαν ότι γι' αυτό λάμπει ο ήλιος.

Πάντα ανησυχούσα για τους πόρους. Δεν ξέρω για εσάς, μα όταν μου έδινε φαγητό η μητέρα μου, πάντα ξεχώριζα αυτά που δεν μου αρέσανε, από αυτά που μου αρέσανε. Και έτρωγα αυτά που δεν μου αρέσανε πρώτα, γιατί αυτά που σου αρέσουν, θες να τα κρατήσεις γι' αργότερα. Και ως παιδί πάντα ανησυχείς για τους πόρους. Και μόλις μου το εξηγήσανε πόσο γρήγορα ξοδεύαμε τους πόρους του πλανήτη, αναστατώθηκα, περίπου όσο όταν κατάλαβα, πως η Γη θα αντέξει μόλις περίπου πέντε δις χρόνια, πριν την καταπιεί ο ήλιος. Μεγάλα γεγονότα στη ζωή μου, ήμουν περίεργο παιδί. (Γέλια)

Η ενέργεια μέχρι στιγμής καθορίζεται από τους πόρους. Οι χώρες που κερδίζουν πολλά λεφτά από την ενέργεια έχουν συνήθως κάτι στο υπέδαφός τους. Ο άνθρακας τροφοδότησε τη βιομηχανική επανάσταση σ' αυτήν τη χώρα - πετρέλαιο, αέριο, συγγνώμη. (Γέλια) Αέριο - είμαι πιθανότατα ο μόνος άνθρωπος που του αρέσει όταν ο κος Πούτιν κλείνει τις στρόφιγγες, γιατί ο προϋπολογισμός μου ανεβαίνει.

Αυτήν τη στιγμή εξαρτώμαστε, από τα πράγματα που ξοδεύουμε όλο και πιο γρήγορα. Και καθώς προσπαθούμε να σώσουμε δισεκατομμύρια ανθρώπους από τη φτώχεια στον Τρίτο Κόσμο, στις αναπτυσσόμενες χώρες, ξοδεύουμε ενέργεια όλο και πιο γρήγορα. Και οι ενεργειακοί πόροι εξαντλούνται. Και ο τρόπος που θα παράγουμε ενέργεια στο μέλλον, δεν θα είναι από τους πόρους, αλλά από τη γνώση. Εάν κοιτάξουμε 50 χρόνια στο μέλλον, πιθανότατα θα παράγουμε ενέργεια με έναν από τους εξής τρεις τρόπους: με λίγη αιολική ενέργεια και κάποια άλλα πράγματα, αλλά αυτές θα είναι οι κύριες μορφές ενέργειας.

Η ηλιακή μπορεί να είναι λύση, και σίγουρα πρέπει να την αναπτύξουμε. Μα μας λείπει αρκετή γνώση πριν καταφέρουμε να κάνουμε την ηλιακή την κύρια μορφή ενέργειας του κόσμου. Η πυρηνική σχάση. Η κυβέρνησή μας σκοπεύει να φτιάξει έξι νέους πυρηνικούς σταθμούς. Θα τοποθετήσουν έξι νέους πυρηνικούς σταθμούς, και μετά ίσως μερικούς ακόμη. Η Κίνα χτίζει πυρηνικούς σταθμούς. Όλοι το κάνουν. Διότι γνωρίζουν ότι είναι ένας σίγουρος τρόπος να έχουν ενέργεια χωρίς άνθρακα.

Αν όμως θέλατε να μάθετε ποια είναι η τέλεια πηγή ενέργειας, Αυτή θα ήταν κάποια που δεν πιάνει πολύ χώρο, έχει μια σχεδόν ανεξάντλητη πηγή, είναι ασφαλής, δεν μολύνει την ατμόσφαιρα με άνθρακα, δεν αφήνει ραδιενεργά απόβλητα. Αυτή είναι η πυρηνική σύντηξη. Αλλά φυσικά, όπως πάντα, υπάρχει μια δυσκολία. Η σύντηξη γίνεται πολύ δύσκολα. Προσπαθούμε εδώ και 50 χρόνια.

Ωραία. Τι είναι η σύντηξη; Είναι ώρα για πυρηνική φυσική. Και συγχωρέστε μου την έκφραση, αλλά αυτό «με φτιάχνει». (Γέλια) Όντως ήμουν περίεργο παιδί. Η πυρηνική ενέργεια οφείλεται στον εξής λόγο. Ο πιο σταθερός πυρήνας είναι του σιδήρου, ακριβώς στο κέντρο του περιοδικού πινακα. Ένας μεσαίου μεγέθους πυρήνας. Και πρέπει να πας προς τον σίδηρο, αν θέλεις να πάρεις ενέργεια. Έτσι το ουράνιο που είναι πολύ μεγάλο, τείνει να σπάει. Τα μικρά άτομα όμως τείνουν να μένουν μαζί, οι μικροί πυρήνες τείνουν να ενώνονται, για να φτιάξουν μεγαλύτερους πιο κοντά προς τον σίδηρο.

Και παίρνουμε ενέργεια έτσι. Αυτό κάνουν ουσιαστικά τα άστρα. Στο κέντρο τους ενώνεται υδρογόνο για να γίνει ήλιο. Κι ύστερα ήλιο για να φτιάξουν άνθρακα κι οξυγόνο κι όλα τα πράγματα απ' τα οποία είμαστε φτιαγμένοι, φτιάχνονται στο κέντρο των άστρων. Είναι όμως δύσκολη διαδικασία. Γιατί, όπως ξέρετε, το κέντρο των άστρων είναι πολύ θερμό, σχεδόν εξ ορισμού. Και υπάρχει μία χημική αντίδραση που πιθανότατα είναι η ευκολότερη αντίδραση σύντηξης που υπάρχει. Αυτή μεταξύ δύο ισοτόπων του υδρογόνου, δύο τύπων υδρογόνου: του δευτέριου, που είναι βαρύ υδρογόνο, που υπάρχει στο θαλασσινό νερό, και του τρίτιου που είναι υπερβαρύ υδρογόνο.

Αυτοί οι δύο πυρήνες όταν βρίσκονται μακριά, είναι φορτισμένοι. Και όταν τους φέρεις κοντά, απωθούνται. Μα όταν τους φέρεις αρκετά κοντά, αυτό που λέμε ισχυρή δύναμη αρχίζει να δρα και τα κάνει να ενωθούν. Έτσι τον περισσότερο καιρό απωθούνται, εμείς τα φέρνουμε όλο και πιο κοντά, μέχρι που κάποια στιγμή η ισχυρή δύναμη τα δένει μαζί. Για μια στιγμή γίνονται ήλιο-5, διότι περιέχουν πέντε σωματίδια.

Αυτή εκεί είναι η διαδικασία δευτέριο και τρίτιο ενώνονται για να φτιάξουν ήλιο-5. Το ήλιο διασπάται και προκύπτει ένα νετρόνιο και μαζί του παράγεται πολύ ενέργεια. Εάν μπορείς να θερμάνεις κάτι περίπου στους 150 εκατ. βαθμούς, τα πράγματα θα κινούνται τόσο γρήγορα ώστε κάθε φορά που συγκρούονται με τον σωστό τρόπο, θα συμβαίνει αυτό και θα απελευθερώνεται ενέργεια. Κι αυτή η ενέργεια είναι που τροφοδοτεί τη σύντηξη. Αυτή είναι η αντίδραση που θέλουμε να κάνουμε.

Υπάρχει ένα μικρό πρόβλημα με αυτήν την αντίδραση. Πρέπει βέβαια να φθάσουμε τους 150 εκατ. βαθμούς, αλλά υπάρχει ακόμη ένα πρόβλημα με την αντίδραση. Είναι αρκετά ζεστό. Το πρόβλημα με την αντίδραση είναι ότι το τρίτιο δεν το συναντάμε στη φύση. Πρέπει να το φτιάξουμε από κάτι άλλο. Και το φτιάχνουμε από το λίθιο. Αυτή η αντίδραση στο κάτω μέρος είναι Λίθιο-6, συν ένα νετρόνιο, μας δίνει κι άλλο ήλιο συν ένα τρίτιο. Κι έτσι φτιάχνουμε το τρίτιο. Μα ευτυχώς εάν καταφέρουμε την αντίδραση σύντηξης, έχουμε ένα νετρόνιο, οπότε μπορεί να γίνει και η δεύτερη αντίδραση.

Τώρα γιατί στο διάβολο μας νοιάζει αυτό; Βασικά για αυτό τον λόγο. Αν βάλουμε σε διάγραμμα πόσο καύσιμο μας έχει απομείνει, με μέτρο την παρούσα παγκόσμια κατανάλωση. Στο διάγραμμα βλέπουμε μερικές δεκάδες χρόνια πετρέλαιο - παρεμπιπτόντως η μπλε γραμμή είναι η χαμηλότερη εκτίμηση των υπαρχόντων πόρων. Η κίτρινη είναι πιο αισιόδοξη εκτίμηση.

Και κατά μήκος βλέπουμε ότι μας απομένουν μόνο μερικές δεκάδες χρόνια, ίσως μόλις 100 χρόνια με ορυκτά καύσιμα. Και φυσικά δεν θέλουμε να τα κάψουμε όλα, γιατί θα απελευθερώσει στον αέρα τρομερές ποσότητες άνθρακα. Και μετά φτάνουμε στο ουράνιο. Με την τρέχουσα τεχνολογία αντιδραστήρων δεν έχουμε και πολύ ουράνιο. Θα πρέπει να εξάγουμε ουράνιο από το θαλασσινό νερό, που είναι η κίτρινη στήλη, ώστε να μπορέσουν οι συμβατικοί πυρηνικοί σταθμοί να κάνουν πραγματικά πολλά για εμάς. Αυτό είναι λίγο σοκαριστικό διότι η κυβέρνησή μας βασίζεται σε αυτό για να φτάσουμε τους στόχους του Κιότο, και όλα τα σχετικά.

Για να πάμε παραπέρα, χρειαζόμαστε τεχνολογία αναπαραγωγής. Που σημαίνει γρήγορους αντιδραστήρες, πράγμα αρκετά επικίνδυνο. Το μεγάλο πράγμα στα δεξιά, είναι το λίθιο που έχουμε στον κόσμο, και το λίθιο βρίσκεται στο θαλασσινό νερό. Η κίτρινη γραμμή. Κι έχουμε καύσιμο σύντηξης για τριάντα εκατομμύρια χρόνια στο θαλασσινό νερό. Οποιοσδήποτε μπορεί να το αποκτήσει. Γι' αυτό θέλουμε τη σύντηξη. Είναι οικονομικά ανταγωνιστική; Κάνουμε εκτιμήσεις για το πόσο θα κόστιζε να φτιάξουμε ένα εργοστάσιο σύντηξης. Και βγαίνει περίπου η ίδια τιμή όσο το σημερινό ηλεκτρικό ρεύμα.

Πώς λοιπόν θα το καταφέρουμε; Πρέπει να κρατήσουμε κάτι στους 150 εκατομμύρια βαθμούς. Η αλήθεια είναι ότι το έχουμε κάνει αυτό. Το κρατάμε με ένα μαγνητικό πεδίο. Και ακριβώς στο κέντρο αυτού του τοροειδούς σχήματος -σαν ντόνατ- ακριβώς στη μέση έχουμε 150 εκατομμύρια βαθμούς. Βράζει στη μέση στους 150 εκατομμύρια βαθμούς. Και έτσι μπορεί να συμβεί η σύντηξη. Λίγο πιο κάτω, αυτό είναι το JET, η μόνη μηχανή στον κόσμο που έχει κάνει σύντηξη.

Όταν ακούω πως η σύντηξη απέχει και πάντα θα απέχει 30 χρόνια, Εγώ λέω «Ναι, μα την έχουμε κάνει», σωστά; Γίνεται σύντηξη. Στο κέντρο αυτής της συσκευής φτιάξαμε 16 μεγαβάτ πυρηνικής ενέργειας το 1997. Και το 2013 θα την ξαναβάλουμε μπρος και θα σπάσουμε όλα αυτά τα ρεκόρ. Αλλά αυτό δεν είναι πυρηνική ενέργεια. Αυτό είναι απλά λίγη σύντηξη. Πρέπει από αυτό να φτιάξουμε έναν αντιδραστήρα σύντηξης. Γιατί θέλουμε 30 εκατομμύρια χρόνια πυρηνικής ενέργειας για τη Γη. Αυτή είναι η μηχανή που φτιάχνουμε τώρα.

Είναι ιδιαίτερα ακριβή αυτή η έρευνα. Τελικά δεν γίνεται σύντηξη πάνω σε ένα τραπέζι παρόλες τις βλακείες περί ψυχρής σύντηξης, σωστά; Απλά δεν γίνεται. Χρειαζόμαστε μία τεράστια συσκευή. Ο μισός πλανήτης ασχολείται με τη κατασκευή αυτής της συσκευής στη νότια Γαλλία, που είναι ωραίο μέρος για πειράματα. Εφτά χώρες συνεργάζονται για την κατασκευή της. Θα μας κοστίσει 10 δις και θα παράγουμε μισό γιγαβάτ πυρηνικής ενέργειας. Αλλά αυτό δεν είναι ηλεκτρικό ρεύμα ακόμη. Πρέπει να φτάσουμε εδώ. Πρέπει να φτάσουμε σε ένα εργοστάσιο. Πρέπει να αρχίσουμε να δίνουμε ρεύμα στο δίκτυο με αυτήν την πολύπλοκη τεχνολογία. Και θα ήθελα να γίνει αρκετά πιο γρήγορα. Αλλά για την ώρα, μπορούμε μόνο να φανταστούμε κάποιο χρόνο περί το 2030.

Εύχομαι να ήταν αλλιώς. Το χρειαζόμαστε τώρα. Θα έχουμε ενεργειακό πρόβλημα μέσα σε πέντε χρόνια σε αυτήν τη χώρα. Έτσι το 2030 φαντάζει απείρως μακριά. Μα δεν γίνεται να τα παρατήσουμε τώρα, πρέπει να καταφέρουμε την πυρηνική σύντηξη. Μακάρι να είχαμε περισσότερα χρήματα, περισσότερους πόρους. Αλλά αυτός είναι ο στόχος μας, γύρω στο 2030, πραγματική ηλεκτρική ενέργεια από σύντηξη. Σας ευχαριστώ πολύ. (Χειροκρότημα)